Ο ευρασιατικός λύγκας(Lynx lynx) είναι ένα αιλουροειδές, σαρκοφάγο ζώο. Χαρακτηριστικό του είναι οι μαύρες τούφες στα αυτιά του. Μετά την αρκούδα και το λύκο είναι το τρίτο σε μέγεθος σαρκοφάγο ζώο της Ευρώπης.
Με μήκος σώματος 80-120 εκατοστά και ύψος μέχρι τους ώμους από 50 έως 70 εκατοστά, ο λύγκας είναι η μεγαλύτερη γάτα της Ευρώπης. Τα μπροστινά πόδια είναι 20 τοίς εκατό κοντύτερα από τα πίσω πόδια. Στην Κεντρική Ευρώπη ο αρσενικός Λύγκας ζυγίζει ανάλογα με την περιοχή, μεταξύ 20 και 25 κιλά, υπάρχουν και ελαφρύτερα ζώα που ζυγίζουν μόλις 14 κιλά αλλά και βαρύτερα που μπορούν να φτάσουν μέχρι 37 κιλά. Τα θηλυκά είναι κατά μέσο όρο 15 τοίς εκατό ελαφρύτερα από τα αρσενικά, συγκεκριμένα συνήθως μέσος όρος περίπου 15 έως 20 κιλά και σε ακραίες περιπτώσεις 12 το ελαφρύτερο και 29 το βαρύτερο. Είναι το μεγαλύτερο σε σχέση με τα άλλα τρία είδη λύγκα που υπάρχουν.
Κύρια χαρακτηριστικά του Λύγκα που το κάνουν να ξεχωρίζει από τα συγγενικά του είδη είναι τα μυτερά αυτιά, το φαρδύ και στρογγυλό κεφάλι, και η πολύ κοντή ουρά που κυμαίνεται σε μήκος μεταξύ 15 και 20 εκατοστά. με μαύρη απόληξη.
Επίσης διαθέτει μεγάλη γενειάδα με μακριές τρίχες, η λειτουργία της είναι ακόμη ασαφής, πιστεύετε ότι τα μουστάκια χρησιμεύουν ώς ένας ανακλαστήρας των ηχητικών πηγών.
Οι τρίχες στις άκρες των μυτερών τριγωνικών αυτιών είναι μέχρι πέντε εκατοστά σε μήκος για να ενισχυθεί η δυνατότητα εντοπισμού ηχητικών πηγών. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι λύγκες αντιλαμβάνονται το θρόισμα ενός ποντικιού από απόσταση 50 μέτρων και μπορεί να ακούσει το πέρασμα ενός ζαρκαδιού 500 μέτρα μακριά.
Τα μάτια έχουν αμυγδαλωτό σχήμα με χρυσοκίτρινο, καφέ ή κίτρινο χρώμα.
Η όραση είναι το πιο σημαντικό αισθητήριο όργανο του λύγκα έξι φορές πιό ευαίσθητη σε σχέση με την ανθρώπινη, στο σκοτάδι και του επιτρέπει να κυνηγά κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Η αίσθηση της όσφρησης παίζει δευτερεύοντα ρόλο.
Η πλήρης οδοντοστοιχία του λύγκα έχει 28 δόντια. Στις δύο πλευρές της άνω και κάτω γνάθου έχει τρεις κοπτήρες, με πολύ μυτερές και κοφτερές άκρες.
Η γούνα του λύγκα κατά την περίοδο του καλοκαιριού στο πάνω μέρος είναι κόκινογκρί με κίτρινο, ενώ κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών σε γκρι-καφέ. και καφέ χρώμα. Το πηγούνι, το στήθος, η κοιλιά και ΄γενικά το κάτω μέρος του σώματος υπόλευκο γκρί σε κρέμ. Τα στίγματα στο τρίχωμα είναι διαφορετικά συνήθως πιό έντονα κατά τη διάρκεια του χειμώνα και πιο ανοιχτά το καλοκαίρι. Η γούνα του είναι από τίς πυκνότερες στο ζωικό βασίλειο.
Ψηλά πόδια πυκνό τρίχωμα επιτρέπει στον λύγκα να κυνηγάει με επιτυχία μέχρι και με μισό μέτρο χιόνι, όταν ξεπεράσει το ένα μέτρο το χιόνι αποτραβιέται σε περιοχές με λιγότερο χιόνι.
Σε ώριμη ηλικία ζουν μοναχικά ενώ το γεγονός ότι οι ήχοι τους είναι σπάνιοι και σιγανοί τους κάνει απαρατήρητους. Ο συνολικός τους πληθυσμός σήμερα φτάνει τα 7000 άτομα και χαρακτηρίζεται ως ΝΤ(near threatened).
O ευρασιατικός λύγκας τρέφεται με άγρια ζώα όπως ζαρκάδια, αγριόγιδα, λαγούς, αγριογούρουνα καθώς και τρωκτικά.
Ενδιαίτημα συνήθειες:Ο λύγκας προτιμά σαν ενδιαίτημα, μεγάλες δασικές εκτάσεις με πυκνή βλάστηση και αποφεύγει ανοιχτά μέρη κοντά σε οικισμούς. Ιδανικές συνθήκες κυνηγιού για τον λύγκα είναι πυκνά μεγάλα δάση με ενδιάμεσα ξέφωτα, βραχώδεις πλαγιές και λασπώδεις περιοχές.
Επίσης μπορεί να ζήσει και σε περιοχές με μεγάλα υψόμετρα έως και 2500 μέτρα, επίσης σε σε κατ 'εξοχήν άδενδρες περιοχές όπως τα υψίπεδα της Κεντρικής Ασίας τα βράχια και οι θάμνοι του παρέχουν επίσης επαρκή κάλυψη. Μελέτες που έγιναν σε περιοχές που έγινε επαναεγκαταστάτηση του λύγκα έχουν δείξει ότι κυνηγούν μεγάλο μέρος της λείας τους έξω από τα όρια περιοχής των δασών σε εντελώς γεωργικές εκτάσεις.
Κατά τη διάρκεια της ημέρας παραμένουν στις κρυψώνες τους και μπορεί να ανεχτούν αρκετά και την εγγύτητα προς τον άνθρωπο.
Μελέτες στη δυτική ρωσία και στην περιοχή των βαλκανίων έχουν δείξει ότι η επικράτεια του λύγκα είναι από 10 μέχρι 40 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Τα θηλυκά χρειάζονται μικρότερη επικράτεια από τα αρσενικά.
Την επικράτειά τους την σημαδεύουν με τα ούρα τους ή με το ξύσιμο στα δέντρα.
Συνήθως παραμονεύει και επιτίθετε αιφνιδιαστικά στα απρόσεχτα θύματά του, για να μην κινεί την υποψία στα θηράματά του, φροντίζει πάντα να αλλάζει περιοχή κυνηγιού μετά από μία επιτυχή έκβαση.
Μέχρι τον 19 αιώνα ο λύγκας είχε μεγάλη κατανομή στον ελληνικό χώρο, ενώ μετά ο πληθυσμός του άρχισε να συρρικνώνεται σημαντικά. Σημαντική μείωση του πληθυσμού παρατηρήθηκε και από το 1950 και μετά πιθανώς λόγω της καταστροφής των δασών, των οδικών δικτύων που καταστρέφουν τους βιοτόπους.
Το κυνήγι επίσης και ιδιαίτερα το λαθραίο είναι αυτό που στέρησε-στερεί την τροφή από το λύγκα.
Σήμερα υπάρχουν μερικές μαρτυρίες για εμφάνιση του λύγκα στο όρος Βόρρας καθώς και στη Βόρεια Πίνδο.
Πως θα το αναγνωρίσουμε: Έχει μήκος 1-1,3 μέτρα και ζυγίζει μέχρι 30 κιλά. Το τρίχωμά του είναι πυκνό και μακρύ, ανάλογα με την εποχή. Έχει χρώμα κιτρινοκόκκινο ή κοκκινοκαφέ. Τ' αυτιά του είναι μακριά και μυτερά, ενώ στην άκρη τους έχουν μια φούντα από μακριές τρίχες.
Κείμενο: Ζιάκας Ηλίας
Ιβηρικός Λύγκας Iberian-Lynx
Εχει όλες τις αρνητικές πρωτιές: είναι το πιο απειλούμενο αιλουροειδές στον κόσμο, ένα από τα πιο σπάνια θηλαστικά στον πλανήτη και βρίσκεται σε πολύ υψηλή θέση ως επικίνδυνος για εξαφάνιση, στην Κόκκινη Λίστα της Διεθνούς Ενωσης για τη Διατήρηση της Φύσης. Ο ιβηρικός λύγκας, μοναχικός και απόμακρος, ζει στην κόψη του ξυραφιού. Στενός συγγενής του ευρασιατικού λύγκα, που βρίσκεται στα Βαλκάνια, αλλά μικρότερος σε μέγεθος, περιπλανιέται στις θαμνώδεις και δασώδεις περιοχές της Ιβηρικής χερσονήσου, έχοντας όλο και λιγότερες ελπίδες επιβίωσης. Και από την Ιβηρική χερσόνησο εννοούμε πια μόνο την Ισπανία, αφού στην Πορτογαλία έχουν αρκετά χρόνια να τον δουν. Μια έρευνα που οργάνωσαν μάλιστα το 2002 δεν κατόρθωσε να εντοπίσει ούτε ένα ζώο.
Ο λύγκας είναι μια πολύ όμορφη… γάτα. Η γούνα του, με αποχρώσεις από ανοιχτό γκρι μέχρι καφέ- κίτρινο, έχει μαύρες βούλες (σαν τη λεοπάρδαλη). Τα μυτερά αυτιά, με δύο μαύρες φούντες, τα μελιά μάτια και τα μεγάλα μουστάκια χαρακτηρίζουν ένα ζώο με πραγματικά έξυπνο μουσούδι. Το μήκος του δεν είναι περισσότερο από 85 έως 110 εκατοστά και το ύψος του 60-70 εκατοστά, που σημαίνει ότι είναι σχεδόν διπλάσιος από την κλασική, οικόσιτη γάτα. Το αρσενικό είναι μεγαλύτερο από το θηλυκό και το βάρος του ξεκινά από περίπου 13 κιλά, αλλά μπορεί να φτάσει και τα 26. Οι άκρες των ποδιών του καλύπτονται από παχύ τρίχωμα, που το βοηθά να περπατά, χωρίς να γλιστράει στο χιόνι. Είναι δεινός αναρριχητής στα δέντρα και μπορεί να πηδάει αρκετά ψηλά ώστε να απειλήσει ένα πουλί που αρχίζει να πετάει.
Αγαπημένη του λιχουδιά είναι οι λαγοί, γι' αυτό και οι δύο επιδημίες που τους χτύπησαν τα τελευταία χρόνια κόστισαν πολύ στους ιβηρικούς λύγκες. Οταν δεν βρίσκει λαγούς, μπορεί να φάει ερπετά, τρωκτικά, πουλιά, και μερικές φορές ακόμα και μικρά ελάφια. Ο αρσενικός είναι αρκετά λιτοδίαιτος, αφού ένας λαγός είναι αρκετός για το ημερήσιο γεύμα του. Εκείνη που έχει μεγαλύτερες ανάγκες είναι η θηλυκιά κατά την εποχή που εγκυμονεί ή έχει μόλις γεννήσει. Αυτή χρειάζεται τρεις κάθε μέρα.
Οι λύγκες είναι μοναχικά ζώα, εκτός από τα θηλυκά που ζουν μαζί με τα μωρά τους. Είναι βασικά νυκτόβιοι, που σημαίνει ότι δραστηριοποιούνται κυρίως κατά το σούρουπο και την αυγή, ενώ τη μέρα ξεκουράζονται, αν και το χειμώνα προτιμάνε να κυνηγάνε μέρα.
Την εποχή της αναπαραγωγής η θηλυκιά αφήνει την περιοχή προς… άγραν αρσενικού. Η εγκυμοσύνη διαρκεί δύο μήνες, περίπου, και τα περισσότερα μικρά γεννιούνται Μάρτιο με Απρίλιο. Είναι απόλυτα εξαρτώμενα από τη μητέρα τους μέχρι να γίνουν 7-10 μηνών, αλλά μένουν μαζί της για άλλους δέκα μήνες περίπου.
Οι λύγκες που έχουν απομείνει ζουν σε δύο περιοχές της Ισπανίας, οι οποίες είναι αρκετά απομακρυσμένες μεταξύ τους, κι έτσι οι δύο πληθυσμοί είναι αποκομμένοι, πράγμα που τους κάνει ακόμη πιο ευάλωτους. Ο αριθμός τους έχει μειωθεί δραματικά και η εξαφάνισή τους θεωρείται ντροπή για τις χώρες της Ιβηρικής. Γι' αυτό και κάποιοι προσπαθούν να αλλάξουν την κατάσταση. Στην Πορτογαλία δραστηριοποιείται μια οργάνωση με τον τίτλο «SOS Lynx», ενώ στην Ισπανία υπάρχει ήδη ένα πρόγραμμα, που έθεσε σε εφαρμογή ομάδα Ισπανών επιστημόνων, και η Αστριντ Βάργκας, μια Ισπανο-Πορτορικανή βιολόγος, που είναι αφοσιωμένη στη διάσωση του λύγκα. Toν Μάρτιο του 2005, η πρώτη ελπίδα χαμογέλασε στην Ανδαλουσία, καθώς γεννήθηκαν τα τρία πρώτα μωρά σε αιχμαλωσία.
ΔΥΟ - ΤΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΤΕ
• Η θηλυκιά δεν πρόκειται να ζευγαρώσει αν δεν βρει μια ασφαλή περιοχή για να εγκατασταθεί. Αυτό ίσως συμβεί από τον πρώτο χειμώνα που θα μείνει μόνη της, αλλά μπορεί να της πάρει και τρία χρόνια ή ακόμα κι ολόκληρη ζωή…
• Ο λύγκας μπορεί να περιμένει επί ώρες το θήραμά του, κρυμμένος πίσω από ένα θάμνο ή ένα βράχο, μέχρι να φτάσει αρκετά κοντά ώστε να το πιάσει με λίγες δρασκελιές. Τρώει όσο χρειάζεται και το υπόλοιπο το θάβει, για να το έχει την επόμενη μέρα.
• Οι νεαροί λύγκες εγκαταλείπουν την περιοχή όπου γεννήθηκαν σε ηλικία 18-20 μηνών και χρειάζονται σχεδόν 6 μήνες μέχρι να βρουν το μέρος όπου θα εγκατασταθούν. Μαρκάρουν την περιοχή τους με ούρα, περιττώματα ή σημάδια από νύχια στους φλοιούς των δέντρων. Τα αρσενικά με επεκτατικές διαθέσεις συχνά συμπεριλαμβάνουν στην «επικράτειά» τους και περιοχές κάποιων θηλυκών. Αλλος αρσενικός απαγορεύεται αυστηρότατα.
• Η μητέρα μπορεί να αλλάξει ακόμα και 12 φωλιές μέχρι να βρει μια ασφαλή για τα μωρά της, μακριά από αρπακτικά.
